ზოგადი ინფორმაცია
სპორტი არის ფიზიკური ვარჯიშების სხვადასხვა კომპლექსში სასწავლო-საწრთვნელ მეცადინეობათა და შეჯიბრებათა ჩატარების ორგანიზაციული სისტემა; ფიზიკური კულტურის შემადგენელი ნაწილი. მიზნად ისახავს ადამიანის ჯანმრთელობის გაკაჟებას, საერთო ფიზიკურ განვითარებასთან ერთად შეჯიბრებებში მაღალი შედეგების მიღწევას, გამარჯვებას და უბრალოდ სიამოვნების მიღებას.
პროექტის გეგმა იხილეთ აქ
ბლოგის პრეზენტაცია იხილეთ აქ
ზოგადი ინფორმაცია
ყველასთვის ცნობილია, რომ არასაკმარისად სწორი ჯანსაღი კვება და ფიზიკური აქტივობის ნაკლებობა ოდესმე, დროის განმავლობაში, არის სხვადასხვა პათოლოგიური მდგომარეობის განვითარების გამომწვევია. იმისათვის, რომ ვიყოთ ჯანსაღი, არ გვქონდეს დაავადებები, უნდა დავიცვათ ჯანსაღი ცხოვრების წესები, რომლისგან ერთ-ერთი არის ფიზიკური აქტივობა - სპორტი.
ბევრ ადამიანს აქტიურად აინტერესებს, თუ რა სახის სარგებელს მოუტანს ჩვენს სხეულს ფიზიკური აქტივობა, კერძოდ, სპორტი. რამდენად მიზანშეწონილია დახარჯოთ დრო და ენერგია ცურვაზე, სირბილზე, ველოსიპედით და ა.შ. რამდენად სასარგებლოა სპორტი ადამიანის ჯანმრთელობისთვის? მოდით ერთად გავარკვიოთ ყველა საკითხი.
სპორტის სარგებელი ადამიანის სხეულისთვის
სპორტი ადამიანის სხეულსა და სულზე მოქმედებს დადებითად, და ეს ფაქტი დიდი ხანია, რაც დადასტურებულია მეცნიერების მხრიდან. სპორტი არის საუკეთესო წამალი ყველაფრისგან, და ეს ამას ნიშნავს, რომ სპორტი დაკავება არასდროს გვიან არ არის, მთავარია ადამიანს ჰქონდეს სურვილი.
ძველ დროშიც კი იცოდნენ ფიზიკური აღზრდის სარგებლობაზე ადამიანის ჯანმრთელობისთვის, იცოდნენ, რომ სპორტით ადამიანი ახერხებს სხვადასხვა ქრონიკული დაავადებების დამარცხებას.
რა ხდება ჩვენს სხეულში, როდესაც ვართ დაკავებული სპორტით? რატომ სპორტსა და მოძრაობას აქვს დადებითი გავლენა არა მხოლოდ ფიზიკურ ფორმაზე, არამედ განწყობაზე? პასუხი ასეთია:
არც ისე დიდი ხნის წინ, ცხიმი განიხილებოდა, როგორც ენერგიის შესანიშნავი საწყობი სხეულისთვის, რომ გაუმკლავებოდა რთულ პერიოდებს. ამასთან, ენერგიის ასეთი წყაროს მთავარი საშიშროება არის ის, რომ მოძრაობის არარსებობის შემთხვევაში, მას უბრალოდ არ შეუძლია ენერგიის გამოყოფა.
აქედან გამომდინარე, მოძრაობით ადამიანი მომარაგებს თავის სხეულს ენერგიით, რომელიც გამოიყოფა ცხიმების დაწვისას. სპორტული საქმიანობა აჯერებს ადამიანს ენერგიით, რადგან ისინი უფრო მეტ ძალას ანიჭებენ, ვიდრე ხარჯავენ დატვირთვის რეალურ შესრულებაზე.ეს არის სპორტის ერთ-ერთი დადებითი მხარე.
სხვადასხვა სახის ფიზიკური აქტივობა ასტიმულირებს ღრმა სუნთქვის პროცესებს. მოძრაობისას, ადამიანს ეფართოვება ფილტვები,ისინი უფრო ეფექტურად მუშაობენ და შესანიშნავად ასუფთავებენ სხეულს მნიშვნელოვანი რაოდენობით ნახშირორჟანგისგან.
სპორტი ააქტიურებს სისხლის მიმოქცევის პროცესებს, რის გამოც სისხლი უფრო ეფექტურად აჯანსაღებს უჯრედებს ჟანგბადთან და სხვა საკვებ ნივთიერებებთან და ასევე გამოაქვს ორგანიზმიდან მეტაბოლურ პროდუქტებს.სისხლის მიმოქცევის ოპტიმიზაცია ხელს უწყობს ტვინის აქტივობის მოწესრიგებას, რაც სწრაფად და სასიკეთოდ მოქმედებს გონებრივი შესაძლებლობების მდგომარეობაზე. გარდა ამისა, ფიზიკური აღზრდა არის გაახალგაზრდავების შესანიშნავი და საბიუჯეტო მეთოდი, რადგან ის ეფექტურად ანელებს დაბერების პროცესს.ვარჯიში სასარგებლოდ მოქმედებს გულ - სისხლძარღვთა სისტემა, გააძლიეროს ძვლისა და კუნთების ქსოვილი, გააუმჯობესოს პოზა. რეგულარული ვარჯიში აძლიერებს იმუნურ სისტემას და ორგანიზმს ნაკლებად ექვემდებარება ინფექციებისა და გაციების მიმართ.
ვარჯიში ხელს უწყობს კუნთების მოდუნებას, რომლებიც უმოქმედობის გამო იძაბება. გარდა ამისა, მათ შეუძლიათ უარყოფითი ემოციების ინტენსივობის შემცირება. აი, პასუხი ამაზე, თუ როგორ მოქმედებს სპორტი ადამიანის განწყობაზე. სისტემატური სტრესის შედეგად ენერგია მიეწოდება ტვინისა და ნერვების უჯრედებს, რის შედეგადაც ადამიანი გრძნობს ზოგადად გაუმჯობესებას. იგი ნაკლებად ბრაზდება.
სპორტი ხელს უწყობს სომატურ და მცენარეულ აქტივობებს შორის სახის ბალანსის დამყარებას და ნერვიული სისტემის შენარჩუნებას. რეგულარული ვარჯიში ხელს უწყობს საჭმლის მონელების და ექსკრეციის გაუმჯობესებას გაზების გამორიცხვით და ყაბზობის ალბათობის შემცირებით.
სხვა საკითხებთან ერთად, ფიზიკური დატვირთვა ხელს უწყობს მთელი ჩონჩხის გაძლიერებას და კუნთების მასა, ისინი ხელს უშლიან მინერალების ძვლის დაკარგვას და ასევე ოსტეოპოროზის შესანიშნავი პრევენციაა. სპორტი დადებითად მოქმედებს ენდოკრინული სისტემის აქტივობაზე, მისი ჯირკვლები უფრო ეფექტური ხდება მათი მუშაობისას.
ექსპერტებმა დაასკვნეს, რომ ვარჯიში ხელს უწყობს ტვინის შიგნით ენდორფინების სინთეზის სტიმულირებას. ორგანიზმში ამ ნივთიერებების არსებობა არამარტო აუმჯობესებს განწყობას, არამედ სიმსუბუქის შეგრძნებას იწვევს და ტკივილის ზღურბლს აყოვნებს. ( სპორტი ჯანსაღი ცხოვრების წესის პორტალი 2020)
სტატისტიკური მონაცემები
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, ფიზიკური აქტივობის არასაკმარისობა იწვევს სიკვდილს. იმავე წყაროს თანახმად, მსოფლიო ახალგაზრდობის 80% ფიზიკურად არასაკმარისად არის დატვირთული. სწორედ ამ მიზნით საჭიროა სპორტით დაკავება.აღნიშნულში არა მხოლოდ სპორტის რომელიმე სახეობით დაკავება, არამედ ნებისმიერი ფიზიკური ძალისხმევა იგულისხმება - ფეხით, ველოსიპედით სიარული, ბაღში, ბოსტანში მუშაობა და ა.შ.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია აძლევს რეკომენდაციას, რომ 5-17 წლის ბავშვები და ახალგაზრდები დღეში მინიმუმ ერთსაათიანი, ხოლო 18 წელს ზევით - სულ მცირე 150 წუთიანი ყოველკვირეული საშუალო ან ინტენსიური ფიზიკური აქტივობით უნდა დაკავდნენ.
(საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა 2018)
სპორტის ისტორია
როგორც ცნობილია, სპორტის ბევრი სახეობა არსებობს: ფეხბურთი, კალათბურთი, ჩოგბურთი, რაგბი და სხვა. არის ცალკე ზამთრის სპორტი, ცალკე ზაფხულის სპორტი, არსებობენ ისეთებიც, რომლებიც ყველაზე სეზონშია პოპულარული, მაგალითად ფეხბურთი. სპორტის თითოეულ სახეობას აქვს წარმოშობის თავისი ისტორია. ჩვენ გვინდა მოგიყვეთ რამდენიმე მათგანის შესახებ.
მაგიდის ჩოგბურთის ისტორია
წარმოშობის ქვეყანა: ინგლისი
დრო: ვიქტორიანული ხანა
თამაშის ჩანასახოვანი ფორმა ჩამოყალიბდა 1860-1870-იან წლებში, ინდოეთის ბრიტანელ სამხედრო ოფიცრებში, რომლებმაც თამაში ევროპაში შემოიტანეს.
ბადმინტონის ისტორია
პირველი ცნობები ფრთიან ბურთით თამაშზე გვხდება 2000 წლის წინ ინდოეთში . XIV საუკუნეში იაპონიაში თამაშობდნენ „იობანეს“, სადაც ბურთის ნაცვლად იყენებდნენ მსხვილ ალუბლის ან წვრილ ვაშლის გამხმარ ნაყოფს, რომელსაც რამოდენიმე ფრთას ჩაურჭობდნენ. ფრთიანი ბურთით თანაში ცნობილი იყო აგრეთვე ევროპაშიც, შუა საუკუნეებში ევროპაში დიდი პოპულარობით სარგებლობდა ფრთიანი ბურთით თამაში "Battledore and Shuttlecock ან Jeu de Volant", რომელსაც ძირითადად მაღალი ფენის წარმომადგენლები თამაშობდნენ.
საქართველოს ალპინიზმის ისტორია
ალპინიზმი — სპორტისა და აქტიური დასვენების ერთ-ერთი სახეობა.
სპორტის მიზანი - მთების მწვერვალზე ასვლა.
სპორტის ეს სახეობა დაიწყო შორეულ საუკუნეებში.
თანამედროვე ალპინიზმის დასაბამად ითვლება 1786 წელი, როდესაც შვეიცარიელი გლეხი ჟაკ ბალმა (1762–1834) და ფრანგი ექიმი მიშელ-გაბრიელ პაკარი (1757–1827) სპორტული მიზნით ავიდნენ მონბლანზე (4807 მ).
ძიუდოს ისტორია
წარმოშობის ქვეყანა: იაპონია
საუკუნე XIX, კონკრეტული წელი 1871
სურათი
საქართველოს ველოსპორტის ისტორია
საქართველოში ველოსპორტი XIX საუკუნის მიწურულს შემოვიდა, როცა თბილისში, დიდი მთავრის (ახლანდელი დიმიტრი უზნაძის) ქუჩაზე პირველი ველოტრეკი აიკო.
სურათი
ჭადრაკის ისტორია
ჭადრაკი — ინტელექტუალური თამაშია.
ხელს უწყობს აზროვნების, ლოგიკის, ყურადღების კონცენტრაციის, თვითკრიტიკის განვითარებას, გამარჯვებისაკენ სწრაფვას და სხვა.
ჭადრაკის თამაშში მკაფიოდ ვლინდება პიროვნების ხასიათის ინდივიდუალური თავისებურებანი.
ფიზიკური სწავლება სკოლებში
ყველასთვის ცნობილია, რომ სკოლის საგნების პროგრამების ერთ-ერთ საგანს წარმოადგენს ფიზკულტურა - ფიზიკური კულტურა. მოდით გავარკვიოთ, საიდან შემოვიდა სკოლის საგნებში ამ საგნის დამატების ტენდენცია და რატომ არის მნიშვნელოვანი და საჭირო ამ საგნის არსებობა.
ფიზიკური აღზრდის სწავლებას ჯერ კიდევ ძველ საბერძნეთში ჩაეყარა საფუძველი ძვ. წ. მე–8 საუკუნეში, თუმცა საგანმანათლებლო დაწესებულებებში ფიზიკური აღზრდის სწავლება პირველად ამერიკაში დაინერგა.
მე-19 საუკუნეში ამერიკულმა კოლეჯებმა თავიანთ კურიკულუმში შეიტანეს ფიზ-აქტივობის ისეთი სახეობები როგორიცაა ცეკვა, ტანვარჯიში და ასე შემდეგ. მიზანი იყო, რომ მოზადრებისთვის ესწავლებინათ თავიანთ ჯანმრთელობასა და სხეულზე ზრუნვა.
სურათი
კარგად დაგეგმილი და განხორციელებული ფიზიკური აქტივობა უწყობს ხელს მოსწავლეთა კონცენტრაციის გაუმჯობესებას, ზრდის მოზარდების კრეატიულობას, ამაღლებს თვითშეფასებას, უვითარებს გადაწყვეტილების მიღებისა და პრობლემის დამოუკიდებლად გადაჭრის უნარებს. ასევე პოზიტიურად აისახება მათ ქცევაზე. აღნიშნული ყველა ფაქტი დაადასტურა ამ საკითხზე ჩატარებულმა კვლევებმა.
სურათი
სპორტი ასევე უწყობს ხელს მოზარდებს, რომ განვითარონ მორალურად. მოსწავლეებს ეძლევათ საშუალება გამოცადონ ლიდერობა, პასუხილმებლობის აღება სხვის და საკუთარ საქციელზე, მოსწავლეებს უვითარდებათ თვითდისციპლინა, თანაკლასელებთან ურთიერთობის კულტურა.
სკოლებში ფიზიკური კულტურის სწავლის კიდევ ერთი დადებითი მხარე არის ის, რომ არ იჩაგრებიან ის მოსწავლეები, რომლებსაც აქვთ დაუკმაყოფილებული აკადემიური მოსწრება, მაგრამ ისინი განვითარებული არიან სხვა სფეროში - სპორტი. ასეთ მოსწავლეებს უნდა მიეცეთ შანსი წარმოაჩინონ საკუთარი ტალანტი. არსებობს ბევრი მაგალითი იმისა რომ მომავალი ოლიპიური ჩემპიონების ჯერ კიდევ სკოლის ასაკში აღმოაჩინეს, და კიდევ არსებობენ ისეთი სპორტსმენებიც, რომლებიც სკოლაში ცუდად სწავლობდნენ, ვერ დაამთავრეს საშუალო სკოლაც და ბევრი მსგავსი მაგალითი.
სპორტი გულისხმობს ადამიანის ძირითადი პირველადი შესაძლებლობების გადალახვას, ეს არის ადამიანის სრულყოფილებისკენ სწრაფვა. სპორტი ასევე არის თამაში, რომელსაც მოაქვს სიხარული და იძლევა შესაძლებლობას გამოხატოს ადამიანის მოთხოვნილებები.
შესაბამისად, სპორტში, მაღალი კონკურენციის ფარგლებში, როდესაც კარგი შედეგების მისაღწევად საჭიროა დიდი შრომა და ძლიერი ძალისხმევა ძალიან დიდ მნიშვნელობას იძენს სპორტსმენების ფსიქოლოგიური მომზადება.
ფსიქოლოგების მონაწილეობა სპორტში არ შემოიფარგლება მხოლოდ შეჯიბრების წინ ფსიქოლოგიურ მომზადებაში და მისი როლი უფრო ფართო და მნიშვნელოვანია. (კოხრეიძე 2018)
სპორტული ცხოვრების დროს სპორტსმენებს ბევრი პრობლემა შეიძლება წარმოიშვოს. გთავაზობთ ამ პრობლემების ზოგად მიმოხილვას:
„გადაწვა“ - ეს არის ფუნქციონალური მდგომარეობა რომელიც, წარმოიშვება ინტენსიური და ხანგრძლივი დატვირთვის შედეგად, რომელიც იწვევს სპორტული მოღვაწეობის ხარისხის და ეფექტურობის დონის დაწევას.
შფოთვა - რეაქცია მოსალოდნელ საფრთხეზე, რეალურზე ან წარმოსახვითზე. შფოთვა შესაძლოა წარმოიშვას არა მარტო მოსალოდნელი შედეგის მიმართ, ასევე კონფლიქტი ოჯახში, პარტნიორთან, სომატური დარვევის, ვიტამინი B-ს ნაკლებობისას და სხვა ვითარებაში. მომატებული შფოთვითი ფონი გამოიხატება შემდეგი სიპტომებით, –ცივი ხელები, ხშირი შარდვა, უარყოფითი, ცუდი გუნება განწყობა, მომატებული კუნთური დაძაბულობა, გონება გაფანტულობა, აკვიატებული ქცევა, თავის ტკივილი, პირის სიმშრალე, გულისრევის შეგრძნება და ძილის დარღვევა.
დეპრესია - სპორტული წარუმატებლობის გავლენით, ასევე პირადი პრობლემების გავლენით შესაძლებელია დეპრესიული მდგომარეობის განვითარება. დამახასიათებელია - ხასიათის ცვლილება - დაქვეითება, უარყოფითი ემოციების სიჭარბე, მოტივაციის დაქვეითება, წარმოდგენების შეცვლა, პასიური ქცევა, შეჯიბრების შედეგების მიმართ გულგრილობა, ადვილად იღლება, არ ავლენს ვარჯიშის, შეჯიბრების სურვილს. თვითშეფასების დაქვეითება. საფრთხეა გადავიდეს კლინიკურ დონეზე. სწორედ ამიტომ არის, როცა წარუმატებლობა ხშირდება, სპორტსმენი ფსიქოლოგიურად ნადგურდება და მარცხს ეჩვევა. ასეთ სემთხევაში ფსიქოლოგის მუშაობა აუცილებელია.
ფსიქომოტორული პერსევერაცია - აკვიატებული სურვილი განმეორებითი მოძრაობების ან შეუძლებლობა შეწყვიტოს მოძრაობა, რომელსაც აზრი არ აქვს. ასეთი მდგომარეობის განვითარების შედეგად შეწყვეტილი უნდა იქნას ვარჯიში ან შეცვლილი ემოციური დატვირთვით.
ზოგადი ინფორმაცია სპორტი არის ფიზიკური ვარჯიშების სხვადასხვა კომპლექსში სასწავლო - საწრთვნელ მეცადინეობათა და შეჯიბრებათ...
